Als Curt Smith in 1991 het Britse new wave/popduo Tears For Fears verlaat, maakt zijn muzikale wederhelft Roland Orzabal onder deze naam nog twee prima albums, “Elemental” (1993) en “Raoul And The Kings Of Spain” (1995). Eigenlijk zijn dat verkapte soloalbums. Na een stilte van enkele jaren gaat Orzabal dan eindelijk voor een echie. In 2001 verschijnt onder z’n eigen naam het hier besproken “Tomcats Screaming Outside”. Het is een geweldig album met drums van Nick D’Virgilio. Need I say more? Hij is de juiste man op de juiste plaats.
Vaak vormen melodielijnen, harmonieën, thema’s of half gebrabbelde stukjes tekst de aanzet tot een compositie. Op “Tomcats Screaming Outside” zijn dat juist ritmische structuren. Hoi Nick. Je hoort dat er duidelijk aan af. Dit album zit boordevol stuwende bassen, pulserende toetsen, galmende gitaren en uiteraard inventief drumwerk hetgeen allemaal naar voren komt in een donker jaren 80-geluid dat listig doorweven is met elementen ambient en trip-hop. Daarbovenuit toornt Orzabal prinsheerlijk met z’n imposante stemgeluid.
Orzabal gaat op het album de samenwerking wederom aan met toetsenist/gitarist Alan Griffiths, de man die hem op eerdergenoemde Tears For Fears-albums ook al van dienst was. Het is een goed team, Orzabal en Griffiths. Niet alleen als uitvoerende muzikanten, ook als componist en producer versterken ze elkaar. Ik durf hardop te beweren dat dit album voor mij meer genietbaar is dan de meeste van Tears For Fears en dat zegt een groot liefhebber van de band uit Bath.
Wat heeft dit knap in elkaar gezette en zwaar onderschatte album inhoudelijk dan allemaal te bieden? Nou wel, we kunnen ons laven aan twaalf nummers, al moet gezegd worden dat de wat drukke opener Ticket To The World niet zo representatief is voor het andere materiaal. Het getuigt gelukkig wel van goede smaak als je hoort hoe bassist David Sutton zijn plaats weet te vinden in het geheel, z’n bandmakkers zijn nogal aanwezig zogezegd.
Met dit niet onaardige nummer gaat “Tomcats Screaming Outside” weliswaar prima van start, met het Simple Minds-achtige gitaartje in het intro van Low Life komt het album pas echt tot leven. De pulserende beat van het nummer werkt zo aanstekelijk dat ik niet kan begrijpen dat de single destijds weinig deed. Nu moet je mij maar laten kletsen want ik sla wat dat betreft het plankje altijd mis. Het daaropvolgende Hypnoculture is een uitstekend vervolg met Afrikaanse chants, een heleboel stuwend basspel en een beetje zang van Orzabal. Over het algemeen kan je enigszins kritisch zijn over zijn vocalen aangezien hij groots en theatraal klinkt. Ik echter prijs me gelukkig met zijn larger than life-manier van zingen.
Vanaf dat moment is er geen houden meer aan op het album. Uitstekende en geweldige nummers wisselen elkaar nagenoeg constant af. Neem Bullets For Brains en For The Love Of Cain, een nummer dat een enorm pakkende zanglijn heeft en voortgestuwd wordt door een aanstekelijk ritme. Er zijn meer van dergelijke duo’s. Het zinderende Under Ether is een duister nummer vol oosterse expressie in een wat vervreemdende sfeer. Day By Day By Day By Day By Day daarentegen is een heel wat duidelijker verhaal, dit is een slepende ballade en de titel laat aan duidelijkheid niks te wensen over. Die lange uithalen van Orzabal zijn indrukwekkend mooi.
Een opmerkelijk nummer is Dandelion waar een wat stevige riff het decor vormt. Een andere song die opvalt is Kill Love simpelweg omdat het opvalt. Het album sluit af met het bedaarde Maybe Our Days Are Numbered waarin de zang iets heimelijks heeft. Het is een prachtig besluit van een album dat grossiert in zeggingskracht.
Dit “Tomcats Screaming Outside” klinkt ongelofelijk ontketenend. Het had nooit onder de kap Tears For Fears kunnen verschijnen en daarom mogen we blij zijn dat deze kater flink de gelegenheid heeft genomen om buiten te blèren.
© Dick van der Heijde 2023