1995 (heruitgave 2004 Snapper Music)
Feitelijk klopt het als een bus, “The Sky Moves Sideways” uit 1995 is het derde album van Porcupine Tree. Toch even een kleine kanttekening. De eerste jaren van z’n bestaan is Porcupine Tree niks meer of minder dan een pseudoniem voor Steven Wilson. Porcupine Tree profileert zich pas op “The Sky Moves Sideways” als band en aangezien het album ook in de Verenigde Staten uitgebracht wordt, heeft de plaat alles in zich om een doorbraakalbum te zijn. De muziek heeft in ieder geval die uitstraling, deze is creatief, vindingrijk, virtuoos en buitengewoon aantrekkelijk. Constant word je meegezogen door de geniale charmes van de klanken.
Porcupine Tree maakt onomwonden psychedelische muziek, waarbij de Pink Floyd-invloeden legio zijn. De vraag is dan al snel of dat erg is. Eh nee, ik ben er van overtuigd dat als Pink Floyd en Porcupine Tree stuivertje hadden gewisseld Wilson en consorten in de jaren 70 ook zeer succesvol waren geweest.
Het album heeft dezelfde constructie als “Wish You Were Here” van Pink Floyd uit 1975. We horen een lange epic die in tweeën is geknipt, één stuk staat aan het begin van het album en één stuk aan het eind. Persoonlijk hou ik wel van muziek met deze ronde vorm. Ondanks dat “The Sky Moves Sideways” in verschillende versies is uitgebracht, is deze constructie vaste prik. De hier besproken versie is de remaster uit 2004, dit uiteraard omdat hier een very interesting bonus CD aan is toegevoegd. Kenoek keloeld, over naar de content.
Phase 1 van het titelnummer gaat zweverig van start. Als dan na enkele minuten de dynamiek met zang en gitaar toeneemt, krijgen we een relaxte Porcupine Tree te horen. Het is de voorbode op een daverend stuk psychedelica compleet met een hypnotiserend swingend ritme en gekmakend gitaar- en toetsenspel ondersteund door voortreffelijke basgitaar. De achttien minuten durende tour de force sluit kalm af met onder andere getokkelde akoestische gitaar. In de daaropvolgende nummers Dislocated Day en The Moon Touches Your Shoulder zijn de computerdrums vervangen door echte drums van Gavin Harrison. Het komt de mid-oosterse sfeer van de riffs in Dislocated Day enorm ten goede en ook het prachtige The Moon Touches Your Shoulder, dat rustig begint en opzwepend eindigt, heeft er baat bij. Prepare Yourself is een kort instrumentaal intermezzo dat de weg vrij maakt voor Phase 2 van het titelnummer. Hier gaat de wereld werkelijk op z’n kop, vooral in de tweede subtitel Off the Map waar Wilson de meest ontzagwekkende klanken de ruimte in slingert tijdens zijn solo. Dit is absolute wereldklasse, zo niet nog meer.
Op de bonus CD staat allereerst een 34 minuten durende alternatieve mix van het titelnummer waarbij beide phases achter elkaar zijn gezet. Dat het vernuft hier groot is moge duidelijk zijn. Stars Die is één van de mooiste liedjes die Wilson ooit geschreven heeft. Het heeft een heerlijke blackfield-vibe. Moonloope is dan weer een typisch Porcupine Tree-nummer met z’n geïmproviseerde karakter. Het is nogal sneu dat dit nummer van het reguliere album verhuizen moest naar de bonus CD. Verder wil ik geen kritiek uiten richting Steven Wilson.
Of “The Sky Moves Sideways” een doorbraakalbum valt te noemen, durf ik zo één twee drie niet te zeggen. Wel heeft het album ervoor gezorgd dat heel veel muziekliefhebbers daarna Porcupine Tree zijn gaan omarmen.
© Dick van der Heijde 2021