1993 (GEP)
“Ever” uit 1993, het vijfde studioalbum van de Engelse progband IQ, markeert de terugkeer op het oude nest van zanger Peter Nicholls. Dat is iets waar velen indertijd heel blij van werden en ook het toetreden van John Jowitt als nieuwe bassist van de band heeft voor menige glundering gezorgd. Wel moet worden opgemerkt dat deze bezetting eerder dat jaar al een bijdrage had geleverd aan de tweede ”SI Magazine Compilation Disc”. N.T.O.C. Resistance is een aardig nummer, het kan echter niet tippen aan het briljante materiaal van “Ever”.
Het meer dan tien minuten durende openingsnummer The Darkest Hour gaat met een koprol van start waarna het intro zich in onvervalste IQ-stijl voltrekt, dynamisch en sfeervol met heerlijk transparant gitaarwerk. Alles in deze complexe brok neo-prog vraagt er om dat de vergelijking met het turnen nog langer doorgevoerd wordt. The Darkest Hour komt dan ook over als een perfect uitgevoerde vloeroefening. Het is sierlijk en gracieus, atletisch en beheerst met de warm bijtende zang van Nicholls als vaandeldrager. Probeer z’n teksten maar niet te begrijpen. Zou hij het zelf allemaal duidelijk hebben? Erg fraai en vertrouwd aanvoelend is de samenzang met Martin Orford die als een zijden draad door het zangblok heen geweven is. Direct al valt te horen dat IQ met Jowitt de kip met de gouden eieren heeft binnengehaald, zeker in combinatie met de bevlogen drumpartijen van Paul Cook. De creativiteit die de band in dit nummer (en zonder enige twijfel eigenlijk overal) laat horen is skyhigh. Erg sterk is het stuk met de bombastische riffs van gitaar en bas. Het nummer heeft een verrassend slot. Juist daar waar je een groots spektakel verwacht, houdt IQ het klein met een pianospelende Orford en een gevoelige Nicholls.
Het sluit qua sfeer perfect aan bij het daaropvolgende Fading Senses, tenminste voor wat het eerste deel betreft dan. Ook hier horen we een betoverende mengeling van smaakvolle muziek en ingetogen schoonheid. Met het instrumentale tweede deel wordt de voorliefde voor Steve Hackett van de geniale gitarist Mike Holmes goed onderstreept.
“Ever” bestaat uit slechts zes nummers en het komt naar mijn idee een paar keer voor dat ze de hemel aanraken. Wie IQ kent weet dat de band daartoe in staat is en met dat vertrouwen kan je dit album blind benaderen. Zo’n hemels moment vinden we in het epische Further Away en je weet het. Vanaf het moment dat de drums losbreaken is er geen houden meer aan. Martin Orford komt met een werkelijk ge-wel-di-ge synthsolo. Als daarna de sfeer tot bedaren komt, is het de beurt aan Mike Holmes om zijn vingers in de lucht te steken.
Het wordt nog interessanter. Naar mijn idee is Leap Of Faith niet alleen het hoogtepunt van het album, ik durf zelfs te beweren dat het tot de beste neoprogsongs ever behoort. Kijk, dat de gitaarsolo er waanzinnig is staat buiten kijf maar dan ben je er nog niet. De omlijsting die de band aan deze solo meegeeft is minstens net zo briljant. De mooie ballad Came Down vloeit voort uit deze gitaarsolo en zo halverwege het album is er ook nog ruimte voor het uptempo Out Of Nowhere. Hierdoor is “Ever” een album dat variatie en diepgang voortreffelijk combineert.
Op het moment dat ik deze recensie schrijf ligt “Ever” al dertig jaar in de schappen. Het heeft er alle schijn van dat het huwelijk tussen Nicholls en de band tot in lengte van dagen zal duren en dat is iets om heel dankbaar voor te zijn.
© Dick van der Heijde 2023