1975 (Rykodisc)
Frank Zappa’s album “One Size Fits All” uit 1975 wordt beschouwd als één van zijn beste en toont zijn genialiteit als componist en bandleider. Het werkstuk biedt een buitengewone mix van genres en virtuoze uitvoeringen, en laat zien waarom Zappa wordt beschouwd als één van de meest innovatieve en invloedrijke muzikanten van zijn tijd. Eigenlijk is elke bezetting waarmee Zappa werkte erg indrukwekkend, maar de club muzikanten die hij om zich heen had ten tijde van “One Size Fits All’’ spant toch echt de kroon. Met het razende talent van o.a. drummer Chester Thompson, toetsenist George Duke en bassist Tom Fowler om hem heen is het een feest van de riedel, het album laat geen seconde anders horen.
Het werkstuk opent met het dynamische en energieke Inca Roads. Dit epische nummer combineert complexe ritmes en uitdagende melodieën. Zappa’s meesterschap als gitarist is hier duidelijk merkbaar. Het nummer betreft trouwens een live opname. We horen een typerende gitaarsolo die afkomstig is van een ander concert in Helsinki van een jaar daarvoor en er later tussen gemonteerd is.
Vervolgens worden we getrakteerd op het funky Can’t Afford No Shoes, een nummer dat balanceert tussen rock en jazz. De strakke ritmesectie en de aanstekelijke gitaarriffs zorgen voor een groovy sfeer, terwijl Zappa’s sarcastische teksten zorgen voor de kenmerkende humor die altijd in zijn werk te vinden is.
Daarna dient het eerste deel van het tweeluik Sofa zich aan. Dit instrumentale nummer kent gelaagde arrangementen en sublieme harmonieën. Op Po-Jama People toont Zappa zijn scherpe maatschappijkritiek, verpakt in een aanstekelijke rocktrack. De complexiteit van de muziek wordt er gecombineerd met sarcastische teksten die de absurditeit van de moderne samenleving aan de kaak stellen. Het resultaat is een nummer dat zowel intellectueel als ontzettend catchy is.
Het album bevat ook enkele pareltjes, zoals een live uitvoering van Florentine Pogen en Andy. Deze nummers laten de virtuositeit van Zappa en zijn bandleden goed horen. De technische beheersing van de instrumenten en de wendbaarheid qua stijl, tonen de immense muzikale vaardigheden van de band.
Het voorlaatste nummer San Ber’dino is een explosieve mix van rock en blues, waarbij Zappa’s gitaarspel uitblinkt. De rauwe energie en het uitbundige samenspel maken dit nummer tot een niet te missen aanwezigheid. Het album sluit af met het tweede deel van Sofa. Het nummer staat bol van de maffe zangpartijen en daar ligt toch duidelijk één van de ankerpunten van zijn muziek.
“One Size Fits All” is een album dat zowel muzikaal als tekstueel zinnenprikkelend is. Zappa’s composities bevatten complexe structuren en harmonieën, waarbij hij genres combineert en overstijgt. Het album is een levendig bewijs van z’n veelzijdigheid en zijn unieke vermogen om grenzen te verleggen. Het is niet alleen het technische vakmanschap dat dit album tot zijn betere werk maakt, ook de diepgang van de muziek en de uitzonderlijke uitvoeringen van de bandleden doen dat. Zappa’s onnavolgbare mengeling van genres en zijn muzikale visie hebben dit album tijdloos gemaakt, een beproeving die elke muziekliefhebber zou moeten ervaren.
© Dick van der Heijde 2023